Жыццёвы шлях пісьменніка

Нарадзіўся Уладзімір 26 лістапада 1930 года ў горадзе Оршы у сям'і інтэлігентаў. Бацька, Сямён Цімафеевіч, працаваў інспектарам па бюджэце ў Аршанскім раённым фінансавым аддзеле. Маці, Надзея Васільеўна, скончыла магілёўскую Марыінскую гімназію, некаторы час працавала настаўніцай у сельскай школе пад Рагачовам, пасля замужжа занялася хатняй гаспадаркай. Яго мама добра ведала сусветную літаратуру.

Моцнае ўздзеянне на будучага пісьменніка зрабіў у дзяцінстве яго дзед, бацька маці, Грынкевіч Васіль Юльянавіч, які даслужыўся да павятовага казначэя, жыў і працаваў таксама ў Рагачове. Ён стаў прататыпам старога Данілы Загорскага-Вежы ў рамане «Каласы пад сярпом тваім».

У час Вялікай Айчыннай вайны знаходзіўся з сям'ёй у эвакуацыі ў Маскве, у ваколіцах Кунгур на Ўрале, пазней у Арэнбурзе і ў Кіеве.

У пасляваенныя гады Уладзімір, аршанскі школьнік, змясціў на старонках рукапіснага часопіса «Званочак» некалькі сваіх вершаў, а таксама першую сваю прыгодніцкі аповесць "Загадка Неферціці». Акрамя таго ім быў напісаны шэраг апавяданняў і артыкулаў. Яшчэ будучы васьмікласнік ён ужо амаль цалкам напісаў першы варыянт п'есы "Млын на Сініх вір» (пастаўлена ў 1959 г.).

У 1949-1954 гадах вучыўся на рускім аддзяленні філалагічнага факультэта КГУ імя Т. Г. Шаўчэнка. Затым у ім жа скончыў аспірантуру. Улетку 1950 года, пасля першага курса філфака, у Оршы ім быў напісаны першы варыянт аповесці «Дзікае паляванне караля Стаха».

Уладзімір Караткевіч скончыў Вышэйшыя літаратурныя і сцэнарныя курсы (1962 год) у Інстытуце кінематаграфіі ў Маскве, якая, як і Кіеў, аказала сур'ёзны ўплыў на фарміраванне Караткевіча як асобы і мастака слова.

Уладзімір Караткевіч прафесійна вывучаў гісторыю паўстання 1863-1864 гадоў на тэрыторыі Беларусі, Літвы і Польшчы. Гэта паслужыла асновай для апавяданняў «Паляшук», «Сіняя-сіняя», рамана «Каласы пад сярпом тваім» (1965), драмы «Кастусь Каліноўскі» (1965), і іншых паэтычных твораў і публіцыстычных артыкулаў. Збольшага гэтая цікавасць быў абумоўлены і тым, што ў яго сям'і захоўвалі памяць пра Тамаша Грыневіча, расстралянага ў Рагачове. Гэты факт лёг у аснову пралогу да рамана «Нельга забыць» ( «Леаніды не вернуцца да Зямлі» (1962).

У.Караткевіч паўплываў сваёй творчасцю на іншыя віды і жанры беларускага мастацтва. Дадзеная ім гістарычная, культурная і этнатэрытарыяльная панарама развіцця беларускай нацыі, прасякнутая глыбокім праткненнем у духоўную скарбонку народа, стала арганічным кампанентам сучаснай нацыянальнай самасвядомасці беларусаў. І ў гэтай якасці творчасць У.Караткевіча не магла не падштурхнуць дзеячаў нацыянальнага мастацтва да асабістага знаёмства, прачытання і выкарыстання раманаў, аповесцей, драматычных твораў у якасці заходнага матэрыялу для сваіх твораў.

Нібы наказ, нібы запавет, гучаць радкі з цудоўнай кнігі нарысаў “Зямля пад белымі крыламі”, звернутыя да будучых яе чытачоў: “Вы маладыя. Вы паглядзіце многае ў свеце. Але перш за ўсё вам трэба ведаць свой, самы для нас прыгожы край. Ездзіце з экскурсіямі, да сваякоў або да сяброў. Вы ўбачыце ўсе канцы нашай мілай, ласкавай няяркай краіны, якая, аднак, зачаруе вас сваёй прыгажосцю. Будзеце слухаць музыку нашай пявучай мовы і нашы пяшчотныя песні. І, галоўнае, пазнаеце свой гасцінны, добры, горды, таленавіты народ.

Любоўю да Беларусі напоўнена і яго публіцыстыка, і літаратурная крытыка. Уладзімірам Караткевічам былі перакладзены на беларускую мову творы В. Катула, Дж. Байрана, А. Міцкевіча, І. Я. Франка, Махтумкули, М. Карыма, Э. Гашпаровой.

Уладзімір Караткевіч пісаў пра гісторыю свайго народа, яго мастацтве, культуры, духоўнага жыцця. Ён выступаў у абарону беларускай мовы і культуры, помнікаў архітэктуры і прыроды. Ён аказаў прыкметны ўплыў на грамадскую, эстэтычную і духоўнае жыццё беларускага народа. Яго творы перакладзены на шматлікія мовы.

Незадоўга да сваёй смерці Караткевіч наведаў блізкія яму і дарагія краю. Ён з'ездзіў у Рагачоў, у Кіеў на юбілейную сустрэчу выпускнікоў Кіеўскага універсітэта. 12 ліпеня 1984 гады ён з сябрамі адправіўся ў паход па Прыпяці, дзе яму стала дрэнна, і 20 ліпеня ён вярнуўся ў Мінск.

У канцы 1970-х - пачатку 1980-х гадоў Уладзімір Караткевіч цяжка хварэў і памёр 25 лiпеня 1984 года. Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.